Kultura: Ruszamy na Redyk
Wraz z wiosną na łąki i hale Karpat wyruszają stada owiec ze swymi pasterzami – rozpoczyna się redyk. Warto więc, korzystając z coraz dłuższych i cieplejszych dni, również wyruszyć śladami dawnych i współczesnych pasterzy, których działalność odcisnęła piętno na naszych górach. W poznawaniu bogactwa tej tradycji pomogą z pewnością efekty wspólnych polsko-ukraińskich działań oraz wsparcia UE.
Wołoska kultura pasterska jest przykładem tożsamości, która przez wieki łączyła mieszkańców Karpat. Widoczna jest w podobnym słownictwie, sposobie wypasu, technikach produkcji sera, autentycznych rytuałach, muzyce i rękodziele. Jednak w miarę zastępowania tradycyjnego pasterstwa przez nowoczesne metody gospodarowania, całe to bogactwo zanika.
Dzięki projektowi Wallachian utworzono na pograniczu polsko-ukraińskim transgraniczny Szlak Kultury Wołoskiej. Działania rozpoczęły się od inwentaryzacji miejsc, materiałów i informacji związanych z różnymi aspektami kultury pasterskiej. Następnie oznakowano trasę, na której zainstalowane zostały symboliczne Bramy Karpackie rozpoczynające szlak przy po obu stronach granicy (w Bystrem i Kołoczawie na Ukrainie). Przebiega on przez najciekawsze miejsca kultury pasterskiej w województwie podkarpackim oraz w obwodach zakarpackim, iwanofrankiwskim oraz lwowskim, wskazując kierunki migracji pasterskiej. W celu promocji folkloru i dziedzictwa wołoskiego, po stronie polskiej i ukraińskiej powstały dwa filmy ukazujące kluczowe działania związane z hodowlą owiec w oparciu o archaiczne formy charakterystyczne dla kultury wołoskiej. Stworzono UNIWERSYTET KARPACKI – cykl warsztatów obejmujących produkcję karpackich instrumentów i produktów pasterskich, wytwarzanie serów i regionalne zdobnictwo. Publikacje o dziedzictwie wołoskim przybliżają tę kulturę.
Szlak, publikacje, warsztaty to owoce projektu pn. „Szlak Kultury Wołoskiej na pograniczu polsko-ukraińskim” dofinansowanego ze środków UE za pośrednictwem Programu Współpracy Transgranicznej PL-(BY)-UA 2014-2020.
Dofinansowanie z UE: prawie 60 tys. euro (około 90% wartości całego przedsięwzięcia)
Partner projektu po stronie polskiej: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia “Pro Carpathia”
Szczegółowe informacje o projekcie dostępne są pod adresami:
Program Współpracy Transgranicznej Polska-(Białoruś)-Ukraina 2014-2020
Działający
od blisko 20 lat Program wspiera projekty oparte na współpracy, wymianie wiedzy
i doświadczeń pomiędzy instytucjami zlokalizowanymi wzdłuż zewnętrznej granicy
Unii Europejskiej. Wszystkie projekty są współfinansowane przez UE, mają
charakter niekomercyjny i przyczyniają się do poprawy jakości życia mieszkańców
pogranicza. Program na lata 2014-2020 skoncentrował się wokół czterech obszarów
tematycznych: Dziedzictwo, Dostępność, Bezpieczeństwo oraz Granice i wspiera
przeszło 160 projektów o wartości ponad 170 mln euro, realizowanych przy
zaangażowaniu ponad 400 beneficjentów (instytucji i organizacji) po obu
stronach granicy.
