Świat: Środa Popielcowa
W bieżącym tygodniu przypada Środa Popielcowa. Kończy się okres karnawał a rozpoczyna Wielki Post. Niewątpliwe warto zainteresować się historią i teologicznym znaczeniem tego dnia, tym bardziej że z powodu epidemii obchodzić go będziemy inaczej niż dawniej.
Symbolicznych korzeni użycia popiołu w kontekście liturgii można dopatrywać się w czasach starotestamentowych. Popioły symbolizowały żałobę, śmiertelność i pokutę. W Księdze Estery na przykład Mardocheusz przyoblekł się w wór i obsypał popiołem, gdy usłyszał o dekrecie perskiego króla aby zabić wszystkich Żydów w imperium (Est 4, 1). Podobnie Hiob, którego losy opisano w księdze nazwanej jego imieniem, pokutował w worze i popiele (Hi 42, 6). To tylko niektóre z wielu przykładów, które można znaleźć w Starym Testamencie, świadczących o praktyce używania popiołów i ich pokutnej/żałobnej symbolice. Popiół, który jest wykorzystywany w czasie Środy Popielcowej, pochodzi ze szczątków spalonych palm wielkanocnych z ubiegłego roku.
Kwestie dotyczące początku Wielkiego Postu jak i sama jego koncepcja ewoluowały na przestrzeni czasów. We wczesnych wiekach Kościoła okres postny poprzedzający Wielkanoc miewał różną długość, osiągnąwszy w końcu 6 tygodni (42 dni) przed świętem Zmartwychwstanie Pańskiego. Oznaczało to że było 36 dni postu (w niedziele nie poszczono). W VII wieku dodano 4 dni przed pierwszą niedzielą Wielkiego Postu, aby osiągnąć symboliczną długość 40 dni postu, na wzór postu Jezusa Chrystusa na pustyni.
Obrzędy praktykowane w Środę Popielcową, w kształcie bliskim mniej więcej współczesności, ukształtowały się najprawdopodobniej w XI wieku. Poprzednio penitenci, zwłaszcza wielcy grzesznicy, rozpoczynali okres pokuty publicznej w pierwszy dzień Wielkiego Postu, przygotowując się do przywrócenia do możności uczestnictwa w sakramencie Eucharystii. Byli posypywani popiołem, ubierali się w wory pokutne i pozostawali w odosobnieniu aż do czasu jednania ze wspólnotą Kościoła w Wielki Czwartek. Od XI wieku zaś praktykowany już sypanie popiołu na głowy całego zgromadzenia.
Za ciekawostkę można uznać fakt, że obrzędy Środy Popielcowej praktykowane są nie tylko w katolicyzmie. Niektóre odłamy protestantyzmu, na przykład konserwatywne grupy luteranów , metodystów, episkopalian, i baptystów także dokonują posypania głów popiołem.
