Rolnictwo: Bezpieczne pozyskiwanie drewna na potrzeby gospodarstwa rolnego

Jesień to czas kiedy kończą się prace polowe a rolnicy przystępują do przeglądów i napraw maszyn po sezonie i przygotowują się do nadchodzącej zimy m.in. pozyskując drewno. W gospodarstwie rolnym drewno wykorzystywane jest do różnych celów, tj. do ogrzewania powierzchni mieszkalnej i gospodarczej, do przygotowywania karmy dla zwierząt, jako materiał stosowany do budowy płotów, zagród, więźby dachowej itp.

Wycinka drzew w lesie, sadzie i na nieużytkach wiąże się z dużym ryzykiem wypadku, rocznie podczas wykonywania czynności związanych z pozyskiwaniem drewna wypadkom ulega prawie dwa tysiące rolników, w tym kilku traci życie. Niebezpieczne zdarzenia występują podczas cięcia i rąbania oraz w czasie transportu drewna. Do licznych okaleczeń i amputacji dłoni dochodzi podczas cięcia drewna na pilarkach tarczowych – zwykle na urządzeniach domowej konstrukcji nieposiadających osłon zabezpieczających przed pochwyceniem przez tarczę piły, wokół których bywa nieuprzątnięta i śliska nawierzchnia. Podobne urazy są odnotowywane, także podczas rozłupywania klocy drewna na mniejsze, gdy rolnicy używają niestabilnych, zniszczonych pieńków, a rozłupywany materiał przytrzymują ręką. Niebezpieczne urazy ciała występują także podczas pracy z pilarkami łańcuchowymi. Najczęściej w wyniku odbicia – cięcie górną końcówką prowadnicy, lub zakleszczenia wynikającego z nieprawidłowej obsługi urządzenia.

Warto pamiętać przed przystąpieniem do pozyskiwania drewna, że czynności te są obarczone dużym ryzykiem wypadku. Do pracy należy przystępować w pełni dyspozycyjnym, zdrowym, wypoczętym, skoncentrowanym, najlepiej w towarzystwie drugiej osoby. Praca po spożyciu alkoholu jest niedopuszczalna – spożycie nawet niewielkiej ilości alkoholu osłabia czujność i koncentrację a wówczas nietrudno o wypadek. Należy także zadbać o ład i porządek w miejscu wykonywania czynności, aby nie doszło do potknięcia o zalegające wokół drewno lub inne przedmioty oraz o odpowiednie ubranie robocze przylegające do ciała bez odstających luźno zwisających części i ochrony osobiste (buty na protektorowanej podeszwie ze wzmocnionymi noskami, rękawice, kask z osłoną twarzy, okulary, ochronniki słuchu, maseczki przeciwpyłowe) oraz przestrzegać następujących zasad w trakcie:

1. Ścinania i obalania drzewa

sprawdzić przed rozpoczęciem pracy stan techniczny pilarki spalinowej (działanie hamulca bezpieczeństwa i innych elementów mających wpływ na bezpieczeństwo pracy, napięcie i ostrość łańcucha tnącego, obroty biegu jałowego, prawidłowe smarowanie łańcucha tnącego),
zachować ergonomiczną, stabilną pozycję ciała (pracować w lekkim rozkroku, trzymając pilarkę blisko ciała, nie pracować pilarką powyżej linii barków),
ustalić przed przystąpieniem do ścinki kierunek obalania drzewa i upewnić się czy w strefie niebezpiecznej (dwukrotna wysokość drzewa) nie przebywają osoby postronne,
ustalić zasady komunikowania się osób przebywających w strefie zagrożenia i przygotować ścieżkę oddalenia,
ściągać drzewa na ziemię bezpośrednio po ścięciu, zachowując szczególną ostrożność, nie należy odcinać kawałków drzewa od odziomka drzewa zawieszonego,
nie przebywać pod złamanym, opierającym się lub zwisającym wierzchołkiem drzewa,

2. Transportu drewna do gospodarstwa

nie przekraczać dopuszczalnych norm dźwigania – mężczyźni 30 kg przy pracy stałej, 50 kg przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w ciągu 4 godzin/dobę),
zabezpieczyć pasami spinającymi przewożony ładunek przed upadkiem,
nie przewozić innych osób na transportowanym drewnie, zaczepie lub innym nieprzystosowanym do transportu miejscu,
oznakować i oświetlić transport w czasie poruszania się po drodze publicznej,
zachować szczególną ostrożność podczas pokonywania wzniesień i pagórków – zabrania się jazdy z wyłączonym silnikiem lub z rozłączonym napędem “na luzie”,
jechać z bezpieczną prędkością, bez ostrych skrętów,

3. Wyładunku drewna

przygotować stabilne podłoże pod miejsce składowania drewna,
ustalić sposób komunikowania się osób zajmujących się rozładunkiem drewna,
upewnić się czy w pobliżu nie ma osób postronnych,
zabezpieczyć środek transportu przed niekontrolowanym stoczeniem lub przemieszczeniem,

4. Przecinania i rąbania drewna

zadbać o ład i porządek oraz właściwe oświetlenie w miejscu cięcia drewna,
ustawić pilarkę tarczową na równym, twardym podłożu i zabezpieczyć przed przesuwaniem,
nie zbliżać palców do tarczy piły; do popychania materiału stosować popychacze,
używać pilarek tarczowych wyposażonych w osłony, podajniki, wyłącznik, znajdujący się w zasięgu ręki osoby obsługującej urządzenie. Pilarka do cięcia wzdłużnego powinna być wyposażona w klin rozszczepiający, a stosowana przy cięciu poprzecznym, w mechanizm doprowadzający materiał (sanki, ruchomy stół lub kozioł wahadłowy),
dobrać wielkość tarczy i rodzaj zębów do grubości i rodzaju przerzynanego materiału,
nie stać na linii możliwego odrzutu w trakcie przesuwania przerzynanego materiału,
nie pracować na pilarce z uszkodzoną i wyeksploatowaną tarczą,
stosować stabilny, odpowiedni do wzrostu pieniek,
nie przytrzymywać drewna ręką.