Zdrowie: Omdlenia - czym są spowodowane?

Omdlenie to objaw chorobowy, którego przyczyny są zróżnicowane. Omdlenie może być reakcją emocjonalną, np. na silny ból, na widok krwi. Chwilowa utrata przytomności zwykle wskazuje na poważne problemy zdrowotne, zwłaszcza jeśli występuje u osób, która zmagają się z chorobami serca. 

Omdlenie to nagła, krótkotrwała utrata przytomności z utratą napięcia posturalnego i następczym samoistnym powrotem do zdrowia. Napięcie posturalne to napięcie mięśniowe pozwalające bez trudu przeciwstawiać się sile ciążenia, a jego utrata jest przyczyną upadku podczas omdlenia.

Do omdlenia dochodzi w wyniku krótkotrwałego zmniejszenia dopływu tlenu do mózgu. Przejściowe niedotlenienie narządu jest konsekwencją niewystarczającego przepływu krwi, który jest uzależniony od odpowiedniej pracy serca, wystarczającej objętości krążącej krwi, jej odpowiedniego przepływu w naczyniach.

Upośledzenie któregoś z tych mechanizmów może przyczynić do omdlenia.

Omdlenia kardiogenne – przyczyny:

1. Utrudnienie odpływu krwi z serca i napełnienia serca krwią

• choroba zastawkowa: szorstki szmer, o późnym szczycie u podstawy serca, promieniujący do tętnic szyjnych, sugeruje zwężenie zastawki aortalnej. Inne choroby zastawkowe, które są przyczyną omdleń wysiłkowych, to  zwężenie zastawki mitralnej, tetralogia Fallota, rozejście się sztucznej zastawki.
• Ww. objawy mogą być także wynikiem nieprawidłowej pracy sztucznej zastawki.
• kardiomopatia przerostowa, miopatia restrykcyjna, tamponada czy pęknięcie mięśnia sercowego zwykle dają objawy, takie jak szmer skurczowy, który narasta podczas próby Valsavy i znika podczas kucania
• omdlenie zwykłe z powodu dużego zatoru, połączone z dusznością, częstoskurczami i przyśpieszeniem oddechu wskazuje na zator płucny, zator płynem owodniowym lub, rzadko, zator powietrzny.
• klik i szmer słyszalny wcześnie podczas skurczu i wyraźniej w pozycji stojącej może oznaczać wypadanie płatka zastawki dwudzielnej
• guzy serca lub skrzepliny

2. Zaburzenia rytmu serca

Zaburzenia rytmu serca powodują omdlenie, kiedy częstość akcji serca jest zbyt szybka, aby zapewnić dostateczne napełnienie komorowe (tachykardia np. >150-180 uderzeń/min), lub zbyt wolna, aby zapewnić wystarczający rzut (bradykardia, <30-35 uderzeń /min).

Przyczyną bradykardii, która często pojawia się u ludzi w podeszłym wieku, mogą być zespół chorego węzła zatokowego lub bloku przedsionkowo-komorowego wysokiego stopnia. Niskie tętno może być także konsekwencją przyjmowania niektórych leków (m.in. beta-blokerów, blokerów kanału wapniowego czy dioksyny)

Z kolei częstoskurcz, czyli tachykardia, może wskazywać na niedokrwienie, niewydolność serca i choroby mięśnia sercowego. Zaburzenia elektrolitowe (np. w przebiegu anemii) mogą przyczynić się do tachykardii. Wśród leków, które powodują przyśpieszenie akcji serca, znajdują się m.in. leki przeciwarytmiczne i chinidyna.